Skolyoz, omurganın göğüs ve/veya bel bölgelerinde görülebilen, yana doğru ve rotasyonel üç boyutlu eğriliğidir. Normal ve sağlıklı omurgada omurlar arkadan bakıldığında yukarıdan aşağıya düz bir hat şeklinde uzanır. Skolyozda ise omurlar sağa veya sola doğru yer değiştirir ve aynı zamanda kendi eksenleri etrafında döner. Bu eğilmeler omurganın sadece bir bölgesinde olabileceği gibi birden çok bölgesinde ve farklı yönlerde de olabilir.
Skolyoz daha çok ergenlik yaşlarında karşımıza çıkar ve erken dönemlerde müdahale edilmediği takdirde hem kozmetik hem de kalp ve solunum sistemi üzerinde telafisi zor hasarlara yol açabilir.
Skolyozu işaret eden belirtiler
• Omuz seviyeleri arasında eşitsizlik
• Bel çukurlarındaki asimetri
• Bel kemiğinde bir tarafın öne çıkıntı yapması
• Sırtta bir tarafta kemik kabarıklık (kürek kemiğinde tümsek görünümü)
• Vücut dengesinde sağa yada sola kayma
Skolyoz tanısı nasıl konur?
Skolyoz tanısı tüm omurgayı içine alan görüntüleme ve klinik muayene ile konur. Ayakta çekilen tüm omurganın ön-arka ve yan görüntülerinde, eğriliğin başladığı ve sonlandığı omurlar arasındaki açı ölçülür. Bu açının ilerlemesi aralıklı olarak takip edilir.
EOS, tüm vücudun ya da belirli bir bölgenin, önden-arkadan ve yandan, aynı anda 3 boyutlu olarak görüntülenmesini sağlar.
EOS, özellikle Skolyoz yani Omurga Eğriliği ve Kifoz gibi omurga hastalıklarının görüntülenmesinde kullanılır. Birçok ortopedi ameliyatı öncesinde de EOS ile görüntüleme sayesinde detaylı bilgi elde edilir.
Bazı hastaların, özellikle omurga eğriliği olan çocukların takibi için birçok defa görüntüleme işlemine başvurmak gerekir. Standart yöntemlerle sık sık incelemeye maruz kalan büyüme çağındaki çocuklarda, radyasyona bağlı bazı yan etkilerin artabileceğine dair endişeler bulunmaktadır. Bu noktada EOS, düşük radyasyon oranıyla ön plana çıkmaktadır.
EOS, bedenin her yerini, aynı kalitede, eşit şekilde görüntüleyebilir. Elde edilen görüntülerin iyi kalitede olması, tedavinin şekli hakkında alınan kararın daha da güvenilir olmasını sağlar.
Kaç tip skolyoz vardır?
Skolyoz, birçok hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi, farklı yaşlarda ve omurganın farklı bölgelerinde görülebilir. Skolyozun kişilere göre ve skolyozun tipine göre değişen tedavi yöntemi yöntemleri vardır.
Doğuştan (konjenital) skolyoz
Doğuştan skolyoz genellikle erken yaşlarda ortaya çıkar ve omurganın oluşumundaki bir kusura veya birbirine kaynamış kaburgalara bağlı olarak gelişir.
Erken saptanmalı ve erken tedavi edilmelidir. Kusurun tipine bağlı olarak hızlı ilerleme gözetebilir.
İdiopatik skolyoz
Skolyozun en sık görülen şeklidir ve son yayınlarda kabul edilen yaygın görüş hastalığın kalıtsal olduğu yönündedir.
En sık genç kızlarda, ergenlik çağının hızlı büyüme döneminde ortaya çıkar. Ergenlik çağında skolyoz ağrı yapmaz ve tespit edilmesi zordur. Bu nedenle skolyoz, fark edilmesinden birkaç yıl önce başlamış olabilir.
Çocuğun omurgası büyüme tamamlanıncaya kadar düzenli olarak kontrol etmelidir. Çünkü skolyoz ergenlik çağ içindeki herhangi bir zaman diliminde ortaya çıkabilir.
Erken başlangıçlı skolyoz
Herhangi bir nedenle 10 yaş altında ortaya çıkan omurganın eğrilikleri erken başlangıçlı skolyoz olarak adlandırılır. Erken yaşta başlayan skolyoz genellikle ilerleyicidir ve ergenlik döneminde görülen idyopatik skolyozdan farklı özellikler gösterir.
Erken başlangıçlı skolyozda eğriliğin ilerlemesini belirleyen en önemli faktör çocuğun geriye kalan büyüme potansiyelidir. Çocuk ne kadar büyüyecekse skolyozun ilerleme riski o kadar fazladır. Bu nedenle tedavi prensipleri de ergenlik dönemi skolyozundan farklılık içerir. Bu grupta seçilecek tedavi eğriliği methodunun eğriliği kontrol altında tutarken aynı zamanda çocuğun omurgası, göğüs kafesi ve akciğerlerinin gelişimine engel olmaması gerekir.
Travmatik skolyoz
Herhangi bir travma sonucu oluşan skolyozdur.
Nöromusküler skolyoz
Beyin felci veya kas erimesi gibi nörolojik hastalıklara bağlı olarak kasların felci sonucunda oluşabilir.
Bu grubun da teşhis ve tedavisinin erken dönemde yapılması ilerleyici kusurları ortadan kaldıracaktır.
Diğer skolyoz sebepleri
-Nörofibromatozis,
-Osteogenezis imperfecta,
-Marfan sendromu,
-Ehler Danlos gibi çeşitli bağ dokusu hastalıkları,
-Omurga kırıkları,
-Omurga enfeksiyonları,
-Morquio, Gaucher hastalığı gibi çeşitli metabolik hastalıklar,
-Bazı genetik sendromik hastalıklarda skolyoz görülebilir.
Skolyozun tedavisi nasıl yapılır?
Skolyozun tedavi süreci skolyoza neden olan hastalığa ve kişide oluşan skolyoza göre değişkenlik gösterir. Diğer bir değişle skolyoz için uygulanabilecek doğru ve tek bir tedavi seçeneği yoktur. Skolyozun tanısının konulduğu yaş, eğriliğin konumu ve derecesi, skolyozu oluşturan altta yatan sebep, radyolojik bulgular ışığında uygun tedaviye karar verilir.
Tedavide genelde 3 alternatif mevcuttur:
İzlem: İlk alternatif izlemdir ve 20-25 dereceden küçük eğrilikler belli aralıklar bu şekilde takip edilir. Kişi izlem süresince aynı zamanda sportif faaliyetlerde bulunmalı ve genel vücut kondisyonunu artırmalıdır.
Korseleme: Eğriliği 20-40 derece arasında olan ve büyüme potansiyeli olan kişilerde etkili bir yöntemdir. Düzenli korse kullanımı ameliyat olma ihtimalini azaltır. Korsenin etki göstermesi için günde 20-23 saat takılması gerekir.
Cerrahi Tedavi: Cerrahi genel olarak 40-45 derece üzerindeki eğriliklerde düşünülen yöntemdir. Akciğer gelişiminin tamamlandığı kişilerde skolyoz düzeltme ve dondurma (sabitleme) ameliyatları uygulanır. Cerrahi tedavi sırt ve bele yerleştirilen implantlar (vida-çubuk) yardımıyla başarılı bir şekilde yapılabilmektedir. Cerrahi sırasında omurilik fonksiyonlarının monitorize edilmesi (nöromonitorizasyon) hasta ve hekim açısından işlemin güvenilirliğini artıran bir yöntemdir ve merkezimizde rutin olarak kullanılmaktadır.